Banki, przygotowując umowy kredytowe, niejednokrotnie dopuszczają się nieprawidłowości, które mogą stanowić podstawę do roszczeń ze strony kredytobiorców. Dotyczy to szczególnie kredytów waloryzowanych kursem walut obcych, powszechnie znanych jako "kredyty frankowe". Oto najczęstsze nieprawidłowości, na które warto zwrócić uwagę:
Brak określenia dokładnych zasad ustalania kursu waluty
Jednym z kluczowych elementów kwestionowanych w umowach frankowych jest brak precyzyjnego określenia sposobu ustalania kursu waluty. Banki często zastrzegały sobie prawo do jednostronnego ustalania kursu, bez wskazania obiektywnych parametrów. Trybunał Sprawiedliwości UE wielokrotnie podkreślał, że takie zapisy są niedozwolone.
Niedoinformowanie o ryzyku walutowym
Przed podpisaniem umowy bank powinien dokładnie wyjaśnić kredytobiorcy ryzyko związane z wahaniami kursu waluty. Nie wystarczy standardowa, ogólna informacja – bank powinien przedstawić symulacje wpływu potencjalnego wzrostu kursu na wysokość rat i całkowity koszt kredytu. Brak takiej informacji może świadczyć o naruszeniu obowiązków informacyjnych przez bank.
Nieuczciwe spread walutowy
Bardzo często banki stosowały wysokie spready walutowe (różnice między kursem kupna i sprzedaży waluty), nie informując dokładnie o tym mechaniźmie i jego wpływie na koszty kredytu. Klienci nie mieli świadomości, że de facto płacą dodatkową, ukrytą prowizję.
Klauzule modyfikacyjne umożliwiające jednostronną zmianę warunków umowy
Niektóre umowy zawierają zapisy dające bankowi prawo do jednostronnej zmiany istotnych warunków umowy, w tym oprocentowania czy opłat, bez precyzyjnego określenia przesłanek takiej zmiany. Takie klauzule są często uznawane za abuzywne.
Błędne informacje w umowie o rzeczywistej stopie oprocentowania
Banki czasami podawały zaniżone informacje o RRSO (rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania), nie uwzględniając wszystkich kosztów związanych z kredytem, w tym kosztów związanych z ryzykiem walutowym.
Zapisy uniemożliwiające wcześniejszą spłatę kredytu
Niektóre umowy zawierały zapisy znacząco utrudniające lub wręcz uniemożliwiające wcześniejszą spłatę kredytu, co jest sprzeczne z prawem konsumenckim.
Co to oznacza dla kredytobiorcy?
Zidentyfikowanie powyższych nieprawidłowości może stanowić podstawę do:
- Unieważnienia umowy kredytu
- "Odfrankowienia" kredytu (przewalutowania na PLN z zachowaniem oprocentowania LIBOR/SARON)
- Zwrotu nadpłaconych rat
- Eliminacji niedozwolonych postanowień z umowy
Każda umowa kredytowa powinna być analizowana indywidualnie przez doświadczonego prawnika, który pomoże określić najlepszą strategię działania w konkretnym przypadku.